Cập nhật vào 10/05
Ho khan kéo dài là tình trạng ho không có đờm hoặc không khạc ra đờm, dù người bệnh có thể ho nhiều và dữ dội. Tình trạng ho khan thường kéo dài và trầm trọng hơn vào ban đêm. Ho khan do các nguyên nhân thông thường: cảm lạnh, tác nhân dị ứng… sẽ tự khỏi nhanh, tuy nhiên nếu tình trạng ho khan kéo dài liên tục trên 5 ngày, bạn cần đi gặp bác sĩ để tìm nguyên nhân và tư vấn cách chữa trị phù hợp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu hơn về tình trạng ho khan kéo dài.
1. Triệu chứng đi kèm tình trạng ho khan kéo dài
- Người bị ho khan kéo dài, chảy mũi hoặc ngạt tắc mũi, có cảm giác có dịch mũi chảy xuống thành sau họng.
- Thường xuyên muốn hắng giọng hoặc đau rát họng, ngứa ngáy mũi
- Khàn tiếng, thở khò khè hoặc khó thở.
- Có thể ợ chua hoặc có vị chua ở miệng.
- Một số trường hợp hiếm gặp có thể ho ra máu.
2. Ho khan kéo dài, ho khan về đêm cảnh báo bệnh gì?
Thông thường, những cơn ho khan sẽ có dấu hiệu gia tăng vào ban đêm, các triệu chứng và cơn ho dần xuất hiện liên tục gây ảnh hưởng nhiều đến giấc ngủ và tình trạng sức khỏe của người bệnh.
Để hiểu rõ hơn về ho khan, bạn hãy tham khảo chi tiết trong bài viết: Ho khan là gì?
Các bác sĩ cũng phân loại ho khan là cấp tính hoặc mãn tính. Ho khan mãn tính thường kéo dài hơn 8 tuần. Ho khan kéo dài về đêm có thể là dấu hiệu của 1 số bệnh về hô hấp nguy hiểm như:
- Bệnh liên quan đến thanh quản, viêm tai, viêm xương chũm mạn tính.
- Bệnh hen suyễn, viêm xoang…
- Trào ngược axit trong bệnh trào ngược thực quản
- Ho khan kéo dài cũng có thể là do ung thư phế quản, thường xảy ra ở người có thâm niên hút thuốc lá, thuốc lào lâu năm (thường trên 10 năm).
- Đặc biệt, ho khan còn là dấu hiệu của các bệnh ở tổ chức kẽ của phổi như: giãn phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính COPD, viêm phổi tăng bạch cầu ái toan, xơ phổi, phù phổi bán cấp, ung thư phổi, lao kê hoặc do tràn dịch mạn tính màng phổi.
Thêm vào đó, ho khan kéo dài cũng có thể là do một số chất độc gây kích thích trực tiếp cơ chế miễn dịch dị ứng (hen).
Ho khan nhiều lần, kế tiếp nhau thành từng cơn trong một thời gian ngắn, điển hình là cơn ho gà: người bệnh sẽ ho liền một cơn sau đó hít một hơi dài và tiếp tục ho từng cơn nữa. Cơn ho kéo dài sẽ gây tăng áp lực trong lồng ngực, gây ứ huyết tĩnh mạch chủ trên, khiến cho người bệnh bị đỏ mặt, tĩnh mạch cổ nổi phồng, cơn ho có thể làm chảy cả nước mắt, đôi khi còn gây ra phản xạ nôn ói. Người bệnh bị ho gà có thể kèm theo đau ê ẩm ngực, lưng và bụng do các cơ hô hấp bị co bóp quá mức.
Ho khan kéo dài về đêm diễn ra thường xuyên sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ, khiến người bệnh khó chịu, mệt mỏi và dễ cáu kỉnh, hiệu suất làm việc sẽ bị ảnh hưởng.
3. Ho khan kéo dài ra máu cảnh báo bệnh gì?
Ho khan ra máu là tình trạng ho kèm theo máu xuất hiện. Ho ra máu có nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo của các bệnh viêm phổi cấp và mạn tính, ung thư phổi… Ho ra máu có thể xảy ra đột ngột trong lúc người bệnh cảm thấy khỏe mạnh hoặc sau khi vừa hoạt động mạnh. Thông thường, 90% trường hợp ho ra máu là do bệnh lao phổi tiến triển, thường kèm ho kéo dài, sốt nhẹ, sút cân. Nếu ho ra máu một chút ít và lẫn trong đờm, ho tái phát một vài lần mà không kèm sốt hoặc không sút cân thì cũng nên nghĩ đến bệnh lao.
4. Ho khan lâu ngày không khỏi phải làm sao?
Ho có thể chỉ là một biểu hiện sinh lý bình thường của cơ thể với một tác nhân kích ứng nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của một bệnh lý nghiêm trọng, đặc biệt với đổi trẻ em và người cao tuổi. Cần phải hết sức lưu ý khi ho khan kéo dài, có kèm theo sốt, khó thở, tím tái, suy kiệt…
Nếu người bệnh ho khan kéo dài trên 5 ngày, bất kể là tình trạng ho như thế nào cũng cần phải đi khám ngay. Nếu ho kéo dài trên 3 tuần, điều trị bằng thuốc không giảm, ho có kèm theo sốt hoặc ho có đờm xanh, nâu gỉ, vàng, ho ra máu, hơi thở nông hoặc đau ngực khi ho, đây có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nguy hiểm, cần được thăm khám và xử trí kịp thời.
Ngoài ra có 1 số điều cần lưu ý khi bị ho khan kéo dài lâu ngày không khỏi đó là:
- Xác định được nguyên nhân gây ho là yếu tố quyết định điều trị hiệu quả đối với tình trạng ho kéo dài.
- Nên kiểm tra xem liệu có phải do nhiều bệnh lý cùng gây ra ho kéo dài trên một người bệnh.
- Trong một số trường hợp, ngừng sử dụng một số loại thuốc như thuốc hạ huyết áp nhóm ức chế men chuyển có thể hết ho.
- Thay vì sử dụng thuốc ho, nên chuyển hướng điều trị các vấn đề dạ dày thực quản trong bệnh trào ngược, ho sẽ tự động biến mất sau đó.
Các thuốc thường hay được bác sĩ sử dụng trong ho kéo dài gồm:
- Thuốc kháng histamin và chống sung huyết (khi bị ho kích ứng và chảy dịch mũi sau).
- Thuốc điều trị hen dạng xịt (hiệu quả nhất trong hen phế quản thể ho do có tác dụng làm giảm viêm và giãn đường thở)
- Các kháng sinh nếu ho do nhiễm khuẩn
- Thuốc ức chế tiết dịch vị dạ dày nếu trào ngược dạ dày – thực quản
- Thuốc giảm ho nếu không xác định được nguyên nhân, đặc biệt là ho gây ảnh hưởng đến giấc ngủ
- Các thuốc loãng đờm giúp dễ dàng bài xuất đờm ra ngoài thông qua phản xạ ho
- Rửa mũi họng bằng nước muối biển
- Khí dung tại chỗ bằng thuốc kháng sinh, chống viêm tùy theo biểu hiện và nguyên nhân.
5. Cách phòng ngừa ho khan kéo dài, ho khan về đêm
- Tránh các tác nhân dị ứng hoặc gây kích ứng, thay đổi nhiệt độ đột ngột (ra vào phòng điều hòa): bụi trong và ngoài nhà, vật nuôi trong nhà, không khí ẩm mốc, giữ ấm vùng cổ mặt vào mùa lạnh, không ăn, uống các chất kích thích như quá cay, quá nóng,…
- Không hút thuốc lá và tránh khói thuốc (là nguyên nhân thường gặp nhất gây viêm phế quản mạn tính) do khói thuốc kích thích đường hô hấp, phổi và có thể làm nặng hơn ho do nguyên nhân khác.
- Giảm trào ngược dạ dày – thực quản: ngoài việc sử dụng thuốc thì thay đổi lối sống như ăn nhiều bữa nhỏ, không nằm sau khi ăn ít nhất 2 – 3 giờ, kê cao gối khi nằm ngủ, hạn chế các đồ ăn, thức uống chua, cay, có nhiều gas… cũng có hiệu quả đáng kể.
- Luyện tập thể dục và thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng, nâng cao thể trạng, hạn chế xúc cảm, tăng sức đề kháng với các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus.
Một số biện pháp phòng ngừa ho khan về đêm
- Gối cao đầu và nằm nghiêng khi ngủ: Một trong những cách làm giảm và phòng tránh ho về đêm đơn giản mà hiệu quả là gối cao đầu đi ngủ, khoảng 15 – 20cm là được. Bởi gối cao đầu sẽ hạn chế dịch nhầy từ mũi chảy xuống cuống họng, đồng thời, axit trong dạ dày cũng không bị trào ngược lên vùng phổi, ngực. Song song với gối cao đầu, bạn có thể ngủ ở tư thế nằm nghiêng để dễ chịu hơn.
- Giữ phòng ngủ sạch sẽ, thông thoáng: Với những người bị dị ứng hay hen suyễn thì giữ phòng ngủ sạch sẽ và thông thoáng là rất quan trọng. Bởi bụi bẩn, lông thú cưng, tóc,… là nguyên nhân gây ra dị ứng, khiến mũi khó chịu, gây ra nghẹt mũi, ho. Do đó, luôn vệ sinh phòng ốc và giường ngủ, giặt ga giường và rèm cửa thường xuyên cũng là cách làm giảm và phòng tránh ho về đêm hiệu quả.
- Trang bị máy tạo ẩm: Nếu phòng ngủ sử dụng điều hòa, máy sưởi thì bạn cần trang bị thêm máy tạo ẩm. Bởi điều hòa hay máy sưởi thường gây cảm giác khô da, khó chịu, kích thích các cơn ho. Lắp máy tạo ẩm sẽ giúp cân bằng độ ẩm, ngăn chặn tình trạng này. Nếu không có điều kiện trang bị máy tạo ẩm, bạn có thể thay thế bằng cách đặt chậu nước nhỏ trong phòng ngủ khi bật điều hòa, máy sưởi.
- Giữ cơ thể ấm: Nhiệt độ thấp, cơ thể nhiễm lạnh là nguyên nhân khiến bạn ho dai dẳng và trầm trọng. Vì thế, hãy luôn giữ cơ thể ấm để phòng tránh nhiễm lạnh và phòng ngừa ho về đêm. Nếu đang bị cảm lạnh, hãy uống nhiều nước ấm, ăn cháo hay súp gà nóng để mau khỏe hơn. Bên cạnh đó, nên xịt mũi hoặc nhỏ nước mũi sinh lý hàng ngày để mũi luôn sạch sẽ, ngăn chặn tình trạng sổ mũi, nghẹt mũi, hắt hơi, ho.
Trên đây là cách làm giảm và phòng tránh ho khan kéo dài, ho về đêm, bạn có thể tham khảo và áp dụng để có một sức khỏe tốt.
